منابع طبیعی

افزایش جمعیت، میزان تقاضا را برای منابع طبیعی بالا می برد و هر محیطی که منشأ این منابع است، تأثیر می گذارد. منابع طبیعی مواد خام مورد نیاز انسان هاست. گروه اول بطور عمده از جانداران تشکیل شده و قابل جایگزینی است. مثل محصولات دامی،‌درختان ، نخ و پشم ، گروه دوم موادی هستند که در صورت تمام شدن یا قابل جبران نیستند یا زمان لازم برای جایگزینی آنها به قدری طولانی است که عملاً تجدید شدنی محسوب نمی شوند. مثل : سوخت های فسیلی (نفت‌، گاز طبیعی،‌زغال سنگ) و معادن فلزات.
تأثیر انسان بر محیط خود بسیار وسیع است. آلودگی هوا، آلودگی آب، افزایش زباله ، نابودی گیاهان و جانوران و نیز تخریب لایه ی اوزون مثال هایی از نتیجه ی فعالیت های انسان است. که باعث آسیب طبیعت گردیده است.

حفظ محیط زیست :

حفاظت محیط زیست به معنی تلاش برای دستیابی به توازن میان استفاده از منابع طبیعی و حفظ آنها برای آینده است. حفظ ذخایر زیرزمینی، منابع آب، مصرف صحیح انرژی و حفاظت از گیاهان و جانوران مثال هایی در این مورد هستند.
حمایت از تنوع موجودات زنده زمین مورد توجه پژوهشگران قرار دارد. گسترش شهرها، شهرک ها وآبادی ها . زیستگاه های طبیعی جانداران آن مناطق را از بین می برد. علاوه بر آن آلودگی زمین، آب ، خاک و هوا و زندگی سایر جانداران اثر می گذارد. دود حاصل از اتومبیل ها و کارخانه ها باعث نابودی درختان می شود و گوناگونی زیستی را تهدید می کند.
گوناگونی زیستی جنگل ها انبوه مناطق گرمسیری که در مناطق استوایی زمین قرار دارند. از سایر مناطق بیشتر است. دو سوم از انواع مختلف موجودات زنده در این جنگل ها که آن ها را جنگل های پر باران استوایی می نامند. زندگی می کنند. متأسفانه این گوناگونی در حال حاضر در حال تهدید است. هر روز ، مناطق وسیعی از این جنگل ها برای توسعه زمین های کشاورزی، چرانیدن دام ها و استفاده از چوب درختان جنگلی از بین می رود.اگر این جنگل زدایی با همین سرعت ادامه یابد. در ۲۵ سال آینده، حداقل نیمی از موجودات زنده زمین منقرض می شود،‌یعنی از کره زمین محو می گردد.

آلودگی هوا :

معمولاً آلودگی وقتی بوجود می آید که چیزهایی که نباید در محیط باشد وارد آن می شود.

آلودگی هوا یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی ماست. اگر چه همواره برخی از اتفاقات طبیعی مثل آتش فشان ها باعث آلوده شدن هوا بوده اند، اما در گذشته، طبیعت این فرصت را داشته است که به ترمیم خرابی ها بپردازد و محیط خود را تصفیه نماید. امروزه هم پدیده های طبیعی مواد آلوده ای را که در هوا رها می شود. پخش کرده و رقیق می کنند. گاهی نیز ان ها را به صورت های مختلف وارد آب یا خاک می نمایند ولی چون قدرت تصفیه ی طبیعت محدود است. در اغلب موارد نبرد با آلودگی های هوا ناکام می ماند.
ذرات گرد و غبار و دود حاصل از سوختن ناقص از سوخت های فسیلی اثرات مختلفی بر زندگی انسان دارند. از جمله کاهش میزان رسیدن نورخورشید به زمین، کاهش رشد گیاهان، فرسودگی ماشین آلات و کاهش عمر و کارایی آنها و ایجاد مشکلات تنفسی

باران اسیدی :

همه ساله میلیون ها تن گازهای اسیدی از نیروگاهها، وسایل نقلیه و کارخانه ها تولید می شود. این گازها را با خود به زمین می آورند و موجب آسیب های فراوانی می شوند. نابود شدن جنگل ها،‌آلوده شدن آب ها، و تخریب ساختمان ها از جمله : زیان های این پدیده هستند، باران اسیدی بارانی است که گازهای اسیدی در آن حل شده اند.

باران های اسیدی ممکن است در جایی دورتر از کارخانه یا نیروگاهی که آن را تولید کرده است ببارد، اثر این نوع باران تدریجی است. ممکن است سالها طول بکشد تا از بین رفتن برگ های درختان به نابودی خود آن ها منجر می شود و در نهایت، یک جنگل از بین برود مرگ آبزیان «رودخانه ها و دریاچه ها نیز با افزایش میزان اسید آب بیشتر می شود و در نهایت به نابودی همه ی گیاهان و جانوران آلوده می انجامد.

انسان و تغییردر طبیعت

زنجیره غذایی به روابط غذایی گفته می شود که بین یک تولید کننده و چند مصرف کننده برقرار می شود. زنجیره های مختلف در ارتباط با یک دیگر شبکه ی غذایی را می سازند. هرقدر گوناگونی در محیط طبیعی آن ها بیشتر بوده و در نتیجه ، مقدار ارتباط های بین جانداران بیشتر باشد. اجتماع آن ها پایدارتر است. یک اجتماع بزرگ را می توان مانند یک شبکه بزرگ دانست.
اگر در یک شبکه بزرگ، تعدادی از تارها پاره شوند، شبکه هم پا بر جا می مانند و از بین نمی رود. فعالیت های انسانها ممکن است طبیعت را تحت تأثیر قراردهد. این اثرها ممکن است مثبت یا منفی باشند. مثلاً وقتی انسان کشاورزی می کند، بعضی از حلقه های زنجیره هایی غذایی را از بین می برد و بعضی دیگر را تکثیر می کند.
مثلاً برای درست کردن زمین های کشاورزی، محیط های طبیعی شامل گیاهان و جانورانی که بطور طبیعی در آن جا زندگی می کنند را نابود و در عوض گیاهان کاشتنی را در آن جا تکثیر می کنند. با ظهور گیاهان کشاورزی، گروهی دیگر از مصرف کنندگان مانند پرندگان و جوندگان مثل موش و نیز حشرات، که از بخش هایی از گیاهان کاشتنی تغذیه می کنند تکثیر پیدا می کنند. انسان سعی می کند این جانوران را که از نظر غذایی رقیب او هستند، از بین ببرد و برای این منظور از سموم و حشره کش ها استفاده می کند.
سموم به دلایل مختلفی استفاده می شوند. مثلاً برای نابود کردن پشه هایی که در مناطق گرمسیری بیماری مالاریا را به انسان منتقل می کنند، از سموم حشره کش استفاده می شود.
به هر حال زندگی انسانها بر زندگی سایر جانداران اثر می کند. پژوهش ها نشان داده است که انسان در بعضی موارد از توازن های ظریفی را که در طبیعت وجود دارد به هم زده است. به هم خوردن تعادل و توازن این شبکه ی زندگی همه را به خطر می اندازد و آن را با مشکل روبه رو می کند.
اثر انسان بر محیط زیست بسیار بیشتر از اثر مجموع همه ی جانداران ساکن زمین است. مثلآً سرازیر شدن نفت از نفت کش های آسیب دیده ،‌همه ساله موجب مرگ میلیون ها جانور دریازی و نیز جانورانی که از آنها تغذیه می کنند می شود. سوختن نفت و مشتقات آن باعث،‌آزاد شدن میلیون ها تن کربن دی اکسید در هر سال می شود.

از جمله نمونه هایی که از اثرهای منفی انسان بر محیط زیست کشورمان وجود دارد. می توان به آلودگی دریای خزر، آلودگی آب های بعضی از رودها ، آلودگی شهرهای بزرگ و قطع بی حساب درختان جنگل ها اشاره کرد.

سؤال
۱ – منظور از منابع طبیعی چیست و بر چند نوع است؟

منابع طبیعی،مواد خام مورد نیاز انسانها است و به دو صورت تجدید نشدنی در طبیعت وجود دارد.

۲ – منظور از حفاظت محیط زیست چیست؟
تلاش برای دستیابی به توازن میان استفاده از منابع طبیعی و حفظ آنها برای آینده

۳ – منظور از باران اسیدی چیست؟
باران اسیدی بارانی است که گازهای اسیدی در آن حل شده اند.

۴ – گازهای اسیدی چگونه تولید می شوند؟
این گازها ناشی از فعالیت روزانه نیروگاههای،‌وسایل نقلیه و کارخانه ها هستند.

۵ – منظور از زنجیره ی غذایی چیست؟
زنجیره غذایی به روابط غذایی گفته می شود که بین یک تولید کننده و چند مصرف کننده برقرار می شود.

۶ – توضیح دهید سوختن نفت و مشتقات آن چه اثری می تواند بر میزان آب اقیانوسها داشته باشد؟
سوختن نفت و مشتقات آن باعث آزاد شدن میلیون ها تن کربن دی اکسید در هر سال می شود. این کربن دی اکسید اضافی هوای کره ی زمین را گرم تر می کند که باعث ذوب یخ های قطبی و افزایش میزان آب اقیانوس ها می شود.